ul Bolesława Prusa 1A/1A
Ożarów Mazowiecki
+48 608 877 882
biuro@hubertwrzosek.pl
Umów Wizytę >>>

Punkty spustowe. W poszukiwaniu złotego standardu. Mateusz Kobylarz atmis.pl


Jednym z najczęstszych argumentów mających na celu obalić istnienie punktów spustowych jest brak testu gold standard. Czyli testu mającego w obiektywny sposób zidentyfikować mięśniowo – powięziowy punkt spustowy. Najczęstszym sposobem badania punktów spustowych jest badanie manualne,palpacyjne. 

Oprócz publikacji pokazujących akceptowalną rzetelność badania palpacji punktów spustowych (Gerwin et al. 1997, Sciotti et al. 2001, Bron et al. 2007), znajdziemy też badania, gdzie rzetelność palpacji punktów spustowych wypada gorzej (Rathbone et al. 2017). Jednym z powodów tej rozbieżności rezultatów mogą być różne minimalne kryteria diagnostyczne punktów spustowych. Międzynarodowy konsensus dotyczący minimalnych kryteriów diagnostycznych punktów spustowych został ustalony dopiero w 2018 roku (Fernandez-de-las-Penas et al. 2018).

Wymienione wyżej kryteria są bardzo istotne z punktu widzenia pracy klinicznej z pacjentem, jednak w badaniach naukowych potrzebujemy obiektywnych i rzetelnych narzędzi, niezależnych od doświadczenia i umiejętności badającego.

Poniżej przedstawię najbardziej obiecujące kierunki diagnostyki instrumentalnej punktów spustowych:

Ultrasonografia

Przeprowadzono badania dotyczące możliwości diagnozowania punktów spustowych przez ultrasonografię w trybie B, trybie Doppler oraz metodą elastografii. Pierwsze badania dotyczące skuteczności USG w diagnostyce mięśniowo – powięziowych punktów spustowych przeprowadzono w 1999 roku. Badający (Lewis i Tehan 1999) nie byli w stanie zobrazować aktywnych punktów spustowych używając ultrasonografii. Wina została zrzucona na ograniczenia technologiczne aparatów USG istniejące w tamtych czasach. 

Mięśniowo – powięziowy punkt spustowy został po raz pierwszy zobrazowany prawie 10 lat później. Sikdar et al. zauważyli hipoechogeniczne (ciemniejsze) obszary w badaniu USG w miejscu klinicznej diagnozy punktu spustowego. Dodatkowo, analiza Dopplerem spektralnym pozwoliła zauważyć mniejsze amplitudy wibracji o 27% niż w otoczeniu punktu spustowego. (zobacz obraz)

Oznacza to większy opór tkanki na przepuszczenie fal Dopplera spektralnego, a co za tym idzie – większą sztywność tkanki poddanej badaniu. Ci sami autorzy, używając funkcji USG Doppler do badania przepływu krwi, zauważyli zmniejszony przepływ krwi w obszarze aktywnego punktu spustowego w porównaniu z latencyjnym punktem spustowym lub miejscem kontrolnym. 

Inne badania (Ballyns et al. 2011, Turo et al. 2013) również pokazały obrazy hipoechogeniczne w okolicy aktywnych punktów spustowych i zwiększoną entropię, czyli upraszczając – bardziej zdezorganizowany obszar – niż w okolicy ukrytych (latencyjnych) punktów spustowych lub miejsc kontrolnych.

Ultrasonografia również jest przydatna w zaobserwowaniu lokalnego skurczu mięśniowego (ang. local twitch response) w mięśniach głębokich, niedostępnych na pierwszy rzut oka (Rha et al. 2011).

Elektromiografia igłowa

Elektromiografia igłowa jest techniką służącą do rejestracji i analizy sygnałów elektrycznych z mięśnia lub jednostek motorycznych, w spoczynku lub podczas skurczu, poprzez elektrodę igłową wprowadzoną do mięśnia. W 1993 roku Hubbard i Berkoff zauważają, że punkt spustowy wyzwala charakterystyczny sygnał elektromiograficzny, odmienny od sygnału wyzwalanego przez kontrolne miejsca mięśnia (zobacz obraz , Ge HY et al. 2011). 

Doktor David G Simons w 2001 i 2002 roku opublikował kolejne badania potwierdzające obecność charakterystycznej aktywności bioleketrycznej i “pików” im towarzyszących (zobacz obraz). W 2014 Firmani et al. opublikowali badanie porównujące wpływ plastrów lidokainowych i plastrów placebo na aktywność elektromiograficzną punktów spustowych. Okazało się, że plastry lidokainowe znacząco obniżają ich aktywność elektromiograficzną w porównaniu z plastrami placebo. Dodatkowo, spadek aktywności bioelektrycznej mięśnia korespondował z redukcją dolegliwości bólowych u pacjentów.

Elektromiografia powierzchniowa

Hon Yun w 2015 porównał elektromiograficzne właściwości zdrowych mięśni z mięśniami z punktami spustowymi, takich jak: maksymalny dobrowolny skurcz mięśniowy (maximum voluntary isometric contraction (MVIC)), wytrzymałość, medianę częstotliwości (median frequency (MDF)) i wskaźnik zmęczenia mięśnia (muscle fatigue index). Dzięki elektromiografii powierzchniowej zauważono znaczącą różnicę między punktami spustowymi i miejscami kontrolnymi w dziedzinie median frequency i muscle fatigue index. Elektromiografia powierzchniowa może być interesującym instrumentem nie tylko z punktu widzenia porównawczego, ale i diagnostycznego punktów spustowych.

Z zaprezentowanych metod diagnostycznych punktów spustowych, najbardziej niezależnym i obiektywnym narzędziem wydaje się być elektromiografia igłowa. Rzetelność badania ultrasonograficznego jest w dużej mierze uzależniona od poziomu umiejętności badającego i jakości sprzętu do USG.

Mam nadzieję, że ten wpis był dla Ciebie przydatny. Jeśli masz pytanie, zostaw komentarz. Postaram się pomóc. Jeśli chcesz być na bieżąco z tym, co robi akademia, chcesz móc mnie  o coś zapytać od razu, gdy masz problem – dołącz do grupy na Facebooku dla czytelników bloga: https://web.facebook.com/groups/1654598741253994/

Jeśli chcesz więcej praktycznej wiedzy, sprawdź Naszą ofertę kursów igłoterapii suchej/suchego igłowania punktów spustowych, możesz zrobić to tutaj: https://atmis.pl/igloterapia-sucha-akupunktura-kliniczna-modul-i/

Autor: Mateusz Kobylarz

Absolwent fizjoterapii (PT) na Universidad Rey Juan Carlos w Madrycie. Ukończył studia podyplomowe z zakresu Ortopedycznej Terapii Manualnej i Igłoterapii Suchej na URJC pod okiem dra Fernandez de las Peñas. Certyfikowany Terapeuta Dry Needling DGSA. Instruktor Katedry Terapii Manualnej i Igłoterapii Suchej URJC. Autor artykułów i publikacji naukowych dot. bólu mięśniowo – powięziowego. Pracował w Madrycie w prywatnej klinice fizjoterapii i z drużyną piłkarzy ręcznych.

Założyciel ATMIS – Akademii Terapii Manualnej i Igłoterapii Suchej oraz Dry Needling Polska

Literatura: 

  1. R D Gerwin, S Shannon, C Z Hong, D Hubbard, R Gevirtz. Interrater reliability in myofascial trigger point examination. Pain. 1997 Jan;69(1-2):65-73. 
  2. Sciotti VM, Mittak VL, DiMarco L, Ford LM, Plezbert J, Santipadri E, Wigglesworth J, Ball K. Clinical precision of myofascial trigger point location in the trapezius muscle. Pain. 2001 Sep;93(3):259-66. 
  3. Bron C, Franssen J, Wensing M, Oostendorp RA. Interrater reliability of palpation of myofascial trigger points in three shoulder muscles. J Man Manip Ther. 2007;15(4):203-15.
  4. Rathbone ATL, Grosman-Rimon L, Kumbhare DA. Interrater Agreement of Manual Palpation for Identification of Myofascial Trigger Points: A Systematic Review and Meta-Analysis. Clin J Pain. 2017 Aug;33(8):715-729.
  5. Fernández-de-Las-Peñas C, Dommerholt J. International Consensus on Diagnostic Criteria and Clinical Considerations of Myofascial Trigger Points: A Delphi Study. Pain Med. 2018 Jan 1;19(1):142-150. 
  6. Lewis J, Tehan P. A blinded pilot study investigating the use of diagnostic ultrasound for detecting active myofascial trigger points. Pain. 1999 Jan;79(1):39-44. 
  7. Sikdar S, Shah JP, Gebreab T, et al. Novel applications of ultrasound technology to visualize and characterize myofascial trigger points and surrounding soft tissue. Arch Phys Med Rehabil. 2009;90(11)
  8. Sikdar S, Ortiz R, Gebreab T, Gerber LH, Shah JP. Understanding the vascular environment of myofascial trigger points using ultrasonic imaging and computational modeling. Annu Int Conf IEEE Eng Med Biol Soc. 2010;2010:5302-5.
  9. Ballyns JJ, Shah JP, Hammond J, Gebreab T, Gerber LH, Sikdar S. Objective sonographic measures for characterizing myofascial trigger points associated with cervical pain. J Ultrasound Med. 2011 Oct;30(10):1331-40. 
  10. Turo D, Otto P, Shah JP, Heimur J, Gebreab T, Zaazhoa M, Armstrong K, Gerber LH, Sikdar S. Ultrasonic characterization of the upper trapezius muscle in patients with chronic neck pain. Ultrason Imaging. 2013 Apr;35(2):173-87.
  11. Rha DW, Shin JC, Kim YK, Jung JH, Kim YU, Lee SC. Detecting local twitch responses of myofascial trigger points in the lower-back muscles using ultrasonography. Arch Phys Med Rehabil. 2011 Oct;92(10):1576-1580.e1. 
  12. Hubbard DR, Berkoff GM. Myofascial trigger points show spontaneous needle EMG activity. Spine (Phila Pa 1976). 1993 Oct 1;18(13):1803-7.
  13. Simons DG. Do endplate noise and spikes arise from normal motor endplates? Am J Phys Med Rehabil. 2001 Feb;80(2):134-40. 
  14. Simons DG, Hong CZ, Simons LS. Endplate potentials are common to midfiber myofascial trigger points. Am J Phys Med Rehabil. 2002 Mar;81(3):212-22. 
  15. Firmani M, Miralles R, Casassus R. Effect of lidocaine patches on upper trapezius EMG activity and pain intensity in patients with myofascial trigger points: A randomized clinical study. Acta Odontol Scand. 2015 Apr;73(3):210-8.
  16. Yu SH, Kim HJ. Electrophysiological characteristics according to activity level of myofascial trigger points. J Phys Ther Sci. 2015 Sep;27(9):2841-3.